فغانی: برخی‌ از موفقیت ما ناراحت شدند

علیرضا فغانی که پس از قضاوت در فینال جام باشگاه‌های جهان و جام ملت‌های آسیا، فینال المپیک بین برزیل و آلمان را قضاوت کرد، چند روز پس از ثبت این افتخار تاریخی همراه کمکش، محمدرضا منصوری درباره فینال المپیک 2016 ریو، عدم قضاوت در تبریز، دربی و ... صحبت‌ کرد.

زمانی که فینال جام باشگاه‌های جهان را قضاوت کردید، تصور می‌کردید روزی داوری فینال المپیک 2016 ریو را به شما بدهند؟

خیلی خوشحالم که یک تیم کامل از ایران در چنین تورنمنتی شرکت کرد. در گذشته کمتر اتفاق می‌افتاد که یک تیم داوری ایرانی در مسابقات مهم حضور یابد، اما در یکی دو سال اخیر این اتفاق افتاده است. از جام جهانی 2014 برزیل این تجربه را بدست آورده بودم که خودم را در سطح آمادگی بالایی حفظ کنم. وقتی فینال جام باشگاه‌های جهان را قضاوت کردیم، تصور نمی‌کردم شانس قضاوت در فینال المپیک را داشته باشیم چون تا روز آخر چیزی مشخص نیست. برای جام جهانی 2018 روسیه نیز چنین شرایطی وجود دارد و لیست داوران تا روز آخر باز است و تضمینی نیست که حتما در جام جهانی حضور داشته باشیم. اگر بدانند آماده نیستیم خیلی راحت داور دیگری را جایگزین می‌کنند.

فکر نمی‌کردیم فینال المپیک را به ما بدهند، اما به بچه‌ها گفتم نباید کم بگذاریم. چیزی کم نگذاشتیم و شرایط هم به گونه‌ای پیش رفت که فینال مسابقات المپیک را به ما دادند. 

فکر می‌کنید آمادگی جسمانی در چنین سطحی مهمتر است یا آمادگی روحی و روانی؟

در این دوره بیشتر آمادگی جسمانی مدنظر بوده و این مسئله خیلی به ما کمک کرده است. رئیس کمیته داوران فیفا مدنظرش این است که داور همیشه کیفیت خوبی داشته، جاگیری‌اش مناسب باشد و بهتر قضاوت کند. در فیفا مدرس یا ناظری از ایران نداریم، اما اسفندیار بهارمست از مدرسان ایرانی که در آمریکا حضور دارد در بیشتر تورنمنت‌ها به ما کمک کرده و می‌گوید چه کار باید کنیم.

شما روزهای سخت و تلخی راپس از آخرین بازی لیگ چهاردهم بین تراکتورسازی و نفت‌تهران گذراندید. قبول دارید موفقیت‌هایتان به نوعی پاسخی برای کسانی بود که پشت شما را خالی کرده بودند؟ 

آن چیزی که یاد گرفته‌ام، سرسختی است. من تابع تصمیمات کادر تشکیلاتی خودمان هستم. هر وقت بازی پخش مستقیم بوده، قضاوت کردم و اگر بازی‌های لیگ دسته اول نیز داده‌اند، کار قضاوت را انجام داده‌ام. با وجود برخی بی‌مهری‌‌ها از سوی مسئولان کارمان را ادامه دادیم. پس از موفقیت‌هایی که داشتیم، برخی‌ها به جای اینکه خوشحال شوند، مشکل ایجاد کردند و ناراحت شدند. این موارد ما را برای پیش بردن اهداف‌مان مصمم کرد تا از اعتبار داوری‌مان دفاع کنیم. همیشه به هدفم فکر می‌کنم و به جوهایی که ایجاد می‌کردند، عادت کرده بودم.

به نظر می‌رسد قضاوت در خارج از کشور برای شما راحت‌تر از داخل باشد. 

من همان انرژی که در خارج از ایران می‌گذارم، در بازی‌ها داخلی نیز می‌گذارم. متاسفانه در ایران حاشیه‌های پس از پایان بازی بیشتر بوده و خیلی به اشتباهات داوری پرداخته می‌شود. برخی‌ها نمی‌دانند که داور انسان است و اشتباه هم می‌کند. در ایران تیم‌ها به دلیل اینکه نتیجه‌گرا هستند، به اولین کسی که برای اعتراض برخورد می‌کنند، داور است.

یادگیری و تسلط شما به زبان‌های انگلیسی و اسپانیایی چقدر به شما کمک کرد؟

مهمترین عامل پیشرفت داور یادگیری زبان است. وقتی زبان بلد باشید، به راحتی می‌توانید خواسته‌هایی که از شما دارند را، به اجرا بگذارید. البته من زبان اسپانیایی را دست و پا شکسته می‌دانم، ولی به زبان انگلیسی مسلط هستم. 

رفتار هواداران برزیل در دیدار فینال المپیک چطور بود؟

همه چیز برای ما یک درس بود. بیشتر ورزشگاه برزیلی بوده و در کنارشان نیز آلمانی‌ها نشسته بودند. بدون اینکه لیدری باشد و کسی بخواهد طراحی کند، همه در کنار هم از دیدن بازی لذت می‌بردند. در ایران برای برگزاری دربی، به فاصله سی متر مامور می‌گذارند. ما فراموش کرده‌ایم که فوتبال برای چه چیزی برگزار می‌شود. نهایت اعتراض هواداران در فینال المپیک «هو کردن» بود، اما هیچ مشکلی بوجود نیامد. 

گفته بودید که وقتی اعلام کردید هدف‌‌گذاری‌تان فینال جام جهانی است، برای خیلی‌ها خنده‌دار بود.

ما ثابت کرده‌ایم که چیز محالی وجود ندارد. شاید کار سخت باشد، اما محال نیست. از همان زمان که جزو داوران الیت شدیم، شرایط برای ما خوب پیش رفت. در بیشتر مسابقات حضور داشته و به اینجا رسیدیم. پس از پایان فینال المپیک، پیغام‌های زیادی از سوی دوستان به دست ما رسید. دبیرکل کنفدراسیون فوتبال آسیا نیز پیغام تشکر آمیزی داد.

قشنگ ترین جمله‌ای که پس از قضاوت در فینال المپیک شنیدید و به شما چسبید چه جمله‌ای بود؟

مسلما اولین پیغام از سوی خانواده بود، اما پس از پایان بازی هنگام خداحافظی با داوران در میز شام، رئیس داوران فیفا در جمع اعلام کرد که شاید خیلی‌ها نام ایران را نشنیده باشند، اما این دومین فینال معتبر است که به داوران این کشور سپرده می‌شود. او اعتقاد داشت داوران ایرانی یکدل بودند. زمانی که او این صحبت‌ها را مطرح کرد، بغض کرده و خیلی خوشحال بودم که به ما اعتماد کرده‌اند. او گفت که باز هم به شما قضاوت مهم خواهیم داد.

فکر می‌کنید چقدر نسبت به سایر داوران ایرانی خوش‌شانس هستید؟

شانس یک بار سراغ ما می‌آید. اگر این شانس را گرفتیم که هیچ، اما اگر نگرفتیم در خانه دیگری را می‌زند. برای ما شانس نبوده، زحمت بوده است. با محمدرضا منصوری به زمین‌های خاکی می‌رفتیم و داوری می‌کردیم. از فیلترهای مختلفی عبور کرده و زبان خارجی را فرا گرفتیم. من، سعید مظفری‌زاده و یدالله جهانبازی از ایران به همراه نواف بحرینی در کلاس‌های نخبه داوری شرکت کردیم. از آن زمان تا الان فقط من و داور بحرینی مانده‌ایم. بنابراین تلاش ما بود که پله پله بالا برویم. نصایح استاد بهارمست نیز خیلی تاثیرگذار بود.

روزی چند ساعت تمرین می‌کنید؟

ما به همان اندازه‌ای که بازیکنان تمرین می‌کنند، وقت گذاشته و تمرین می‌کنیم. در هیچ کجا، داوران مانند ورزشکاران محسوب نمی‌شوند. در دنیا دستمزد داوران با بازیکنان اختلاف فاحشی دارد. اختلاف دستمزد داوران برای قضاوت در اروپا با آسیا تفاوت دارد، به طوری که داوران برای قضاوت در اروپا پنج هزار یورو می‌گیرند. ما برای حضور در جام جهانی 50 هزار دلار دستمزد گرفتیم که این پول قابل مقایسه با بازیکن درجه سه در ایران نیست. یک بازیکن درجه دو و سه در ایران 500 میلیون می‌گیرد. من کارمند شهرداری هستم و باید از محمدباقر قالیباف تشکر کنم که از ما حمایت کرد. اداره محل کارمان نیز شرایطی بوجود آورد که بتوانیم بدون دغدغه کارمان را کرده و تمرینات را انجام دهیم.

وضعیت مالی شما به نسبت سایر داوران بهتر است؟

من سختی‌های خودم را داشتم و برخی مواقع در اداره شب کار بودم. پدرم در خرید ماشین و منزل کمک کرده و از او تشکر می‌کنم. البته در این میان برخی‌ از آدم‌های غیرمسئول صحبت‌هایی کردند که غیرمنطقی بود.

پس از اتفاقات تبریز چقدر اذیت شدید؟ در مقطع پس از آن حتی وزیر ورزش هم عنوان کرد که داوری‌ها بودار بوده است.

هر کسی علیه ما حرف زد را به خدا واگذار می‌کنم و امیدوارم به راه راست هدایت شوند. باور کنید سختی‌های زیادی کشیدیم، اما مشکلات ما را مصمم کرد.

چرا دیگر قضاوتی در تبریز به شما نمی‌دهند؟

همانطور که گفتم تابع تصمیمات کمیته داوران بوده‌ام.  اگر قضاوتی در لیگ دسته اول داده‌اند، داوری کرده‌ام. جزو داورانی نبودم بگویم فلان دیدار را قضاوت نمی‌کنم یا فلان بازی را تغییر بدهید.

کمیته ملی المپیک قرار است از تیم داوری ایران در المپیک ریو تقدیر کند...

کیومرث هاشمی خیلی زحمت کشید و پیش از آغاز المپیک همه داوران رشته‌های مختلف را جمع کرد و به درد و دل‌های آنها گوش داد. او با درخواست ما، سیستم‌های صوتی را برای داوران تهیه کرد. به هاشمی گفتیم همانطوری که برای سایر رشته‌ها پاداش در نظر گرفته می‌شود، برای حضور داوران ایرانی در این رقابت‌ها نیز پاداش در نظر گرفته شود. هاشمی هم قول‌هایی داد.

چرا در ایران چنین دیدگاهی بین تماشاگران بوجود آمده که اگر داوری اشتباه کرد خیلی زود واکنش نشان داده و حتی صحبت از رشوه گرفتن داوران مطرح کنند؟

مردم به دهان مربیان و بازیکنان نگاه می‌کنند. خوشبختانه از وقتی که مهدی تاج آمده، کمی نگاه‌ها تغییر کرده است. امیدوارم بین کمیته اخلاق و دپارتمان داوری همتی بوجود بیاید تا با کسانی که تهمت می‌زنند برخورد کنند. برخی‌ها فقط حرف می‌زنند. اگر کسی حرفی دارد، استقبال می‌کنیم. آقایان در رسانه‌ها صحبت از رشوه داوران نکنند و با سند حرف بزنند.

20 روز دیگر دربی را در پیش داریم و یکی از شانس‌های اصلی برای قضاوت در این دیدار هستید.

من تابع تصمیمات تشکیلات‌مان هستم. چند وقت پیش در یکی از رسانه‌ها متوجه شدم که عنوان شده قضاوت در دربی پاداش قضاوت فغانی در فینال المپیک خواهد بود. دربی حساسیت بالایی دارد، اما به اندازه سایر بازی‌هاست. در کشورمان به خاطر اهمیتی که به این بازی از سوی شما رسانه‌ها و دیگران داده می‌شود، حساس شده و کیفیت بازی‌ها پایین می‌آید، در صورتی که برای ما فرقی نمی‌کند. خودم دوست ندارم دربی را قضاوت کنم، چرا که تعبات زیادی از سوی رسانه‌ها و بازیکنان و مربیان بوجود می‌آید. شاید برخی‌ها قضاوت در دربی را افتخار بدانند، اما خودم دوست ندارم قضاوت کنم.

دیگر فرهاد مجیدی وجود ندارد که نسبت به بازیکنی حساس باشید!

اتفاقا معرفت در بازیکنان قدیمی بیشتر از بازیکنان جدید است.

بهترین قضاوتی که کردید، فینال المپیک بود؟

فینال المپیک خیلی چسبید. بازی سرعتی بوده و به نوعی انتقامی برای برزیل.

حرفه‌ای‌ترین بازیکن خارجی که با آن برخورد داشتید، چه بازیکنی بود؟

در این فینال شاید نیمار حرفه‌ای بود، اما در فینال جام باشگاه‌های جهان لیونل مسی چیز دیگری بود. اگر او را می‌زدند با داور کاری نداشت و از تصمیمات تمکین می‌کرد. مسی چشمش به علامت داور بود. در ایران هم بازیکنانی مانند محرم نویدکیا، مرتضی اسدی و ایمان مبعلی هم ارتباط خوبی دارند و بعضا آنها را با اسم کوچک صدا می‌کنیم.

الگوی داوری‌تان چه کسی است؟

از هر فردی هر چیز مثبتی ببینم، استفاده می‌کنم. از نصایح و انتقادات پیشکسوتان نیز استقبال می‌کنم.

دوست دارید پسرتان هم به سمت داوری برود؟

تا جایی که امکان دارد، اجازه نمی‌دهم سمت داوری برود. او فوتبال بازی کرده و تاکید دارم که درسش را بخواند. به خاطر سختی‌هایی که کشیدم، دوست ندارم او نیز ناملایمت‌های داوری را ببیند.

منبع: تسنیم