اینبار با زن و بچه برای همیشه از ایران می‌روم

به گزارش «دی اسپورت»؛علیرضا فغانی در این گفت‌وگو به حواشی شکل گرفته و همچنین ماجراهایی که همواره علیه او مطرح بوده پاسخ داده که توجه شما را به این مصاحبه خواندنی جلب می‌کنیم.

حضور در جام جهانی و بازی رده بندی

یک تیم کامل از ایران توانستیم در جام جهانی حضور پیدا کنیم. من همواره به دوستانم می‌گویم که حضور به تنهایی کفایت نمی‌کند، ما باید موفق باشیم. حالا این حضور موفق بستگی به یک سری شرایط دارد. به طور مثال عملکرد تورنمنت هایی که تیم ملی کشورمان حضور دارد باید دید عملکرد آنها به چه شکل است. همیشه به دوستانم میگویم چه یک بازی و چه چند بازی قضاوت دادند باید به هرحال بهترین عملکرد را داشته باشیم. باید سعی کنیم حتی اگر یک بازی هم شانس داشتیم بهترین عملکرد را در حد عالی داشته باشیم. خوشبختانه در جام جهانی این اتفاق برای ما افتاد و ما پله پله جلو رفتیم و بازی رده بندی هم سعادت قضاوت داشتیم. خوشبختانه آن هم خوب قضاوت کردیم و خاطره خوبی به جا گذاشتیم.

شرایط برای تیم ملی خوب پیش نرفت

در جام ملت‌ها هم تیم ملی ما خیلی خوب بود و خودم هم فکر می‌کردم تا فینال پیش برود و راحت قهرمان شویم. البته سخت بود و شرایط هم به شکلی پیش رفت که نشد. حواشی و یک سری اتفاقاتی که در فوتبال ماست و به تیم ملی نیز کشیده شد. اعتراضات باعث شد تا در یک مقطع خیلی سخت ضربه بخوریم و برای خود ما تیم‌هایی که به چهار تیم صعود کرده بودند داوران برگشتند و عادی بود. خوشحال بودیم که تیم ملی کشورمان صعود کرده و اما در نهایت شرایط خوب برای ما پیش نرفت.

شکل گیری رویای حضور در جام جهانی از زمین خاکی

من از اوایل کار داوری در زمین خاکی تهران که صحبت می‌شد از آینده در این شغل می‌گفتم که می‌خواهم در فینال جام جهانی سوت بزنم. شاید خنده دار به نظر می‌رسید اما من از زمین خاکی‌های جنوب شهر تهران این رویا را داشتم. واقعا تلاش کردیم و در این چند سال در زمینه یادگیری زبان انگلیسی و قوانین داوری و کسب تجربه چیزی کم نگذاریم. موردی که خیلی به من کمک کرد جام جهانی قبلی بود. در عین اینکه ما می‌توانستیم تیم اصلی باشیم انتخاب نشدیم و احترام گذاشتیم. حضور در جمع هفت داور چهارم خیلی اما برایم تجربه خوبی بود. مثلا درباره نیشی مورا این را یاد گرفتم که امکان دارد در عین بهترین بودن اولین قضاوت آخرین قضاوت‌تان باشد. بازی افتتاحیه آخرین قضاوت این داور ژاپنی بود.

قضاوت انسان همیشه اشتباه خواهد داشت

تا زمانی که انسان قضاوت می‌کند مطمئنا اشتباه وجود خواهد داشت. اگر جوری قضاوت کنید که بخواهید همه را راضی نگه دارید مسلما کارتان به مشکل می‌خورد. داوری با توجه اغلب کارها و شغل‌ها در کشورمان موروثی است و پدرم همیشه مشوق من بود و همیشه سعی کردم آن چیزی که درست است - من می‌بینم- را قضاوت کنم هرچند اکثر اوقات شاید خوشایند تیمی نشود اما داور مجبور است کار خود را بکند و اهمیتی به حرف کسی ندهد.

VAR: مانع جذابیت یا جلوگیری حق‌خوری

خب باید در نظر بگیرید که فوتبالی‌ها چه می‌خواهند؟ نتیجه نزدیک به عدالت. درست است؟ خب فیفا نمی‌خواست که مثل کشتی و والیبال تیم‌ها بیایند درخواست بازبینی بدهند و سیستم وی ای آر را جوری مطرح کردند که وقتی تمام دنیا شانس این را دارند که در عرض چند ثانیه تکرار و آهسته تصویر را ببینند چرا خود داور این شانس را نداشته باشد و در عرض ثانیه‌هایی اگر اشتباه بود تصمیم خود را عوض کند. کمک داور ویدیویی را به کمک داورانی که دوره دیده اند اضافه کردند. درجام جهانی تمام تیم‌ها استقبال کردند و گلی نبود که در حالت آفساید زده شده باشد یا برعکس. در اکثر صحنه‌ها درست کار شده بود اما در یکی دو مسابقه هم دیدید علیرغم سود بردن از این اتفاق باز اشتباهاتی وجود داشت.

VAR در فوتبال ایران

در فوتبال بهرحال با تجهیزات و مسائل سخت افزاری کار را پیاده کرده‌اند. تیمی که مدنظر فیفا است باید بیاید کار را ببیند و اگر شد که تایید کند. من دو بازی که شانس حضور در آن را داشتم کار را دیدم و ایرادات را اعلام کردم و اگر برطرف شود می‌توان امیدوار بود. آقای رفعتی هم فکر کنم مصاحبه کردند و گفتند که درخواست به فیفا داده‌اند و البته پروسه ای دارد و به این زودی بعید است و در این فصل نخواهد بود.

انگیزه درخشش دوباره در داوری با رویای مدیریتی
من اصلا به مدیریت فکر نمی‌کنم و اصلا با روحیه من سازگار نیست. مسوولیت در کمیته داوران و ... اصلا فکر نمی‌کنم. من دوست ندارم در تیررس انتقادات باشم و در فوتبال هر کاری کنی هم می‌بینید که کسی با نام نیک نرفته است. من برای داوری همیشه انگیزه دارم و تا زمانی که انگیزه از بین برود داوری را کنار می‌گذارم. من قبلا هم در مصاحبه با شما گفتم اگر بچه‌های داوری با کنار رفتن من در جام ملت‌ها شانس قضاوت داشته باشند به نفع آنها کنار می‌روم اما متاسفانه اینچنین نشد. کم کم بچه ها بالا می‌آیند و انشالله خودشان را بالاتر بکشند. علی کریمی حرف قشنگی زد که اگر بودنت خیانت باشد باید بروی و من الان اما فکر می‌کنم انگیزه و توانایی ادامه دادن را دارم و بعد از پایان داوری دوست دارم در بخش آموزش و نظارت کار کنم.

مدیریت در سطح بین الملل و فیفا

فیفا با کسی تعارف ندارد و آنها تا زمانی که کار خوب انجام دهید استفاده می‌شود و بعد از آن هم برعکس و شرایط تنبیهی وجود دارد. من در جام جهانی شرایط خوبی برایم رقم خورد و حتی یک کمک داور ویدیویی هم در نظر گرفته نشد و بازی‌های مهمی سوت زدیم. اعتماد کردند و سعی کردیم به بهترین شکل جواب بدهیم. کار ما تیمی بود و اگر مشکلی داشتیم قطعا رودربایسی نداشتند و بازی رده بندی را هم نمی‌دادند.
در بخش مدیریتی به فدراسیون‌های عضو مربوط است. ما الان هم که ناظر بفرستند باید فدراسیون نفر را معرفی کند. با این حال خودم دوست دارم د‌ر بخش تدریس و آموزش ورود کنم و بحث مدیریتی به ما نمی‌دهند! رییس کمیته داوران الان کره‌ای است و نائب رییس قطری است. الان پول صحبت می‌کند و مگر ما در این سطح کرسی داریم؟ کسی را نداریم که تاثیرگذار باشند. بچه‌هایی هم از ایران که در جام ملت‌ها و جام جهانی بودند کرنیدتور و مدیا افیسر بودند. از کانال‌هایی که فدراسیون معرفی کرده رفتند و ما پست کلیدی نداریم. همین آقای دایی که می‌گوید وجهه حضور در این سطح را دارد نیاز به حمایت کرسی قدرتمند و مسائل مالی دارد. خودم دنبال این نیستم و قطعا پیشنهاد هم نخواهد شد.

حسادت در فوتبال ایران بعد از موفقیت‌ها

من همیشه سعی کردم حرف‌هایی که زده می‌شود چه از طرف مردم و چه از طرف صاحب‌نظران و ... چیزهایی که به دردم می‌خورد را بگیرم و چیزهایی که نه را فراموش کنم. زیاد به حرف مردم توجهی ندارم و شما هم دیدید در چند مقطع مختلف تجمع‌هایی که علیه من بوده حتی از طریق وزیر ورزش و مسوولانی که بودند، اما تمرکزم روی کارم بوده و زیاد مهم نیست. من نمی‌دانم در دل مردم چه می‌گذرد، من می‌آیم با شما حرف میزنم اما اینکه شما پشت سر من چه می‌گوید را نمی‌دانم. خیلی مواقع وجود دارد و شاید خودم هم یک موقعی انجامش دهم. من توجهی ندارم و همیشه بعد از یک موفقیتی که صورت می‌گیرد حرف و حدیث شروع شد. یک نفر می‌گوید او مغرور است، او دماغش بالا رفته، او سر بالا نگاه می‌کند و ... حالا برخی اوقات یک اتفاقی می افتد و ربط می‌دهند به غرور و دست کم گرفتن لیگ برتر و فوتبال خودمان. من همیشه سعی کردم این نگاه را از بین ببرم و همان انرژی که برای قضاوت در جام جهانی داشتم در‌هر رقابتی در‌هر سطح فوتبال ایران و آسیا هم داشته باشم.

ماجرای حضور در پست داور پشت دروازه

روزی که شرایط برای بکارگیری ابزار داور ویدیویی نبود قرار شد داور پشت دروازه تست شود. به من زنگ زدند اطلاعات و فیلم‌هایی که در این زمینه در کلاس‌ها داشتیم را بیاورم. خودم هم به عنوان کسی که در این کلاس‌ها حضور داشتم در کنار آقای رفعتی این آموزش را در حد چند روز به کار گرفتیم. حالا این هم فرق ماست دیگر؛ اطلاعاتی که خودم به طور مثال در چند پروسه چند روزه طی سال و به مدت زیاد دریافت کرده بودم قرار شد در چند ساعت و روز کوتاه به داوران داخلی انتقال دهیم. خودم این کلاس را در طول یک سال ۶ جلسه و پنج روزه و پر ساعت پشت سر گذاشتم اما اینجا قرار شد یک روزه انجام دهیم. بچه‌ها اما آمدند و سنگ تمام گذاشتند. در چند هفته اول البته مشکلاتی برای هماهنگی داور و داور پشت دروازه بود اما بهتر می‌شود. در جام ملت‌ها ببینید ۱۰ تا بازی حداقل اشتباه داوری داشت، آن هم در شرایطی که تمام آن داوران کلاس‌های داوری زیادی را پشت سر گذاشته بودند. اگر اشتباه در لیگ برتر ما اتفاق می‌افتد عادی است. کمک داور پشت دروازه هم روزی که ما دنبالش کردیم گفتیم ما ۴۰ نفریم امکان دارد من یک روز پشت دروازه یک داور جوان بروم و یک روز پشت دروازه داور باتجربه؛ همه باید کمک کنیم و طبق اصول چیدمان کنیم. آن روز هم ابتدا قرعه به نام من خورد. البته خوش شانس هم بودم و رفتم پابوس امام رضا و پشت دروازه آقای صفایی. من این کار را انجام دادم تا بگویم مشکلی وجود ندارد. اینکه بگویند کجا مشکلی نیست و باید هر جای داوری بهترین عملکرد را تلاش کنی تا داشته باشیم.

کمک پشت دروازه چه می‌کند؟
کمک داور پشت دروازه تصمیم و نقش خودش را دارد. داور پشت دروازه هیچ علائمی ندارد که بازیکن یا تماشاگر متوجه شود. نه مثل داور خط پرچم می‌زند و نه سوت دارد. کمک داور پشت دروازه علایم عمومی ندارد که تماشاگر متوجه شود و تصمیم که بگیرد صاف می‌ایستد و از طریق رادیویی آرام به داور اطلاع دهد. اینطور نیست که بدود و بگوید پنالتی پنالتی! خیلی سکرت بین داوران و پشت دروازه اطلاعات رد و بدل می‌شود و در نهایت این داور است که تصمیم می‌گیرد. داور پشت دروازه هم البته انسان است و شاید او هم اشتباه کند.

ماجراهای قضاوت در جام جهانی

هر چه بازی بیشتر در دید باشد سخت است. بازی فینال جام باشگاه‌های جهان (بارسلونا - ریورپلاته)، فینال المپیک ( آلمان - برزیل)، در جام جهانی هم چهار بازی سخت و تیم‌های گردن کلفت. مهمترین آن به نظرم بازی آرژانتین و فرانسه بود. به گفته کارشناسان قشنگ ترین بازی جام هم بود. هفت گل قشنگ داشت و بازی فیزیکی و هیجان انگیزی هم بود. خوشبختانه مشکل داوری هم نداشت.
در بازی آلمان هم صحبت زیادی شد، بعد از خطای مولر، بازیکن آنها اعتراض داشت و فاصله کمی داشت و من از او خواستم فاصله را رعایت کند. در ایران حرف زیاد بود و می‌گفتند دیگر. می‌گفتند آخ تو این را هل دادی دیگر تمام شد و بازی نمی‌دهند. همیشه نیمه خالی لیوان را می‌بینند؛ من فقط از این بازیکن خواستم فاصله قانونی را رعایت کند. مثلا حالا این را بگویم که من دو روز قبلش بازی برزیل و صربستان را قضاوت کردم. صبح گوشی را روشن کردم دیدم یک کلیپ فرستادند و گفتند فلانی این را فرستاده و می‌گوید این پنالتی بوده و باعث شدید صربستان اوت شود و الان شما برمی‌گردید. در صورتی که شب ابلاغ را اعلام کرده و فرانسه و آرژانتین را به ما دادند. این تفاوت نگاه‌ها نباید در کار ما خلل ایجاد کند. من با تعریف ها زیاد خوشحال نمی‌شوم و با انتقادات هم تمرکزم برهم نمی‌ریزد.

دلارهای جام جهانی و دستمزد فغانی
آن صحبت‌ها و رقم‌ها که گفته شد درست و کامل نبود. دو هفته بعد از جام جهانی پول‌ها به حساب داوران واریز شد ولی ما متاسفانه با توجه به تحریم‌هایی که کل کشور را در بر گرفته نتوانستیم آن را بگیریم و امیدوارم روابط بهتر شود و فدراسیون فوتبال هم با یک سری روابط که مثل گذشته پول را می‌گرفتد ما هم به آن برسیم، نگرفتند هم ما هم مثل تمام مردم که با توجه به تحریم‌ها زندگی‌شان با مشکل مواجه است، با این مشکل برخورد می‌کنیم و مشکلی نیست.

استقلالی یا پرسپولیسی بودن فغانی؟
الان خوشبختانه هر شب فوتبال در کشورهای مختلف روی آنتن می‌رود. تماشاچی تیمش را تشویق می‌کند و تیمش ببرد خوشحال است و نبرد هم امیدوار به بازی بعدی. اشتباهات داوری باشد یا نه بازی تمام می‌شود. خیلی از تیم‌های بزرگ هم دیدیم که از داوری لطمه خوردند اما طرفداران همان حمایت از تیم و تشویق را دارند. در کشور ما اوضاع خیلی بد شده، بیانیه نوشتن و آخ این تیم وزارت است و آن تیم فلان است. یک عده وزیر را قرمز می‌دانند و یک عده هفته بعد شعار می‌دهند آبی. تیم‌های شهرستان هجمه درست می‌کنند که داور طرفدار فلان تیم است. اگر به آرشیو اعتراضات رجوع کنید ما یک روز استقلالی هستیم و یک روز مدرس دانشگاه پرسپولیس.

توضیح درباره تدریس در دانشگاه پرسپولیس

این کار یکی از اساتید و دوستانم در آنجا بود که به نظرم اتفاق خوبی هم بود و به پیشنهاد ایشان پاسخ دادم. اینکه داوری آکادمیک شود خوب است و من فقط آنجا طرح درس را انجام دادم و بعد گفتند خودت تدریس کن که اعلام کردم با فدراسیون مکاتبه کنید و اگر قبول کردند در خدمت هستم. خوشبختانه فدراسیون هم گفت داور نمی‌تواند. من در طرح درس به آنها فقط کمک کردم اما الان همه می‌گویند آی این مدرس دانشگاه پرسپولیس است و به نفع آنها می‌گیرد. خانمش طرفدار فلان تیم است و خانواده و پدر مادرش طرفدار فلان تیم. در صورتی که من خودم را بیشتر از هر کس و هر رنگی دوست دارم. اشتباه داوری را منکر نمی‌شوم و همیشه خواهد بود اما این هجمه‌ها بعد از هر بازی خیلی سخت و بد است.

برای جبران محبت همسرم از ایران می‌رویم

من به این حرف‌ها توجه نمی‌کنم. تا زمانی که بخواهم داوری می‌کنم و زمانی هم نخواهم بهترین تصمیم را میگیرم که هم به نفع خودم و هم خانواده‌ام باشد. از سال ۷۳ خانواده‌ام درگیر من و داوری‌ام هستند. همسرم سنگ تمام برایم گذاشته و صبوری کرد. تمام نبودن‌هایم را برای فرزندانم جبران کرد اما به هر حال این هم حدی دارد. قطعا در بهترین زمان ممکن این اتفاق شاید بیفتد. در بهترین زمان ممکن که شرایط وجود داشته باشد ترجیح می‌دهم. چون خانواده‌ام دوست دارند بروند و پسرم در جای دیگر تحصیلش را ادامه بدهد در بهترین زمان این کار را خواهم کرد.

فضای مجازی و فحاشی‌ها
من اصلا فحاشی‌ها را نمی‌خوانم. شما همین که نگاه کنید متوجه می‌شوید که چه کسی دوست است و چه کسی دنبال مسائل دیگر. این‌ها به مسایل فرهنگی برمیگردد. من به مردم کشورم هم حق می‌دهم و اینقدر مشکلات وجود دارد که با کوچکترین مورد این شکلی هجوم می‌آورند و حمله می‌کنند. باید با کسانی که این حملات را انجام می‌دهند برخورد شود. مصاحبه یک مربی یک شهر را برهم می‌ریزد و همینطور صحبت‌های یک بازیکن. اشتباه داوری همیشه هست اما شما مقایسه کنید با خارج از ایران. یک مربی ما باختیم آن صحنه هم می‌توانست پنالتی بگیرد ولی همه چیز را گردن داور نمی‌اندازند. اینجا در هیچ مصاحبه‌ای شما نمی‌بینید که علیه داور نگویند و همه چیز را علیه او ندادند. اولین کسی که پیدا می‌کنند و کاسه کوزه‌ها را بر سرش می‌شکنند داور است و این حالا به عملکرد کمیته انضباطی برمی‌گردد که چه کند. مسوولان مربوط باید با کسانی که چنین جوی درست می‌کنند برخورد کنند. اینکه ما به هر دلیلی با یک بازیکن، سلبریتی و ... کامنت بد بدهیم و حمله کنیم خیلی بد است و باید روی این موضوع کار شود.

درآمد فوتبالیست و حق الزحمه داوران بهم ربط ندارد

حقوق زیادی نمی‌گیرند. اما اینکه همواره بخواهند مقایسه کنند اشتباه است. مقایسه حق الزحمه داور و فوتبالیست اشتباه است. خب می‌رفتند فوتبالیست می‌شدند. من خودم فوتبال بازی می‌کردم. اگر استعداد داشتم و موفق می‌شدم این حرف‌ها را نمی‌زدم. من خودم مخالف این هستم که درباره حق الزحمه داور و حقوق و درآمد فوتبالیست حرف زده شود. اصلا موفقیت‌های داوران و فوتبالی‌ها را هم نباید مقایسه کرد. داوری و فوتبال دو راه جدا از هم هستند. در بحث مالی اما حداقل انتظار می‌رود در حد همین کشورهای حوزه خلیج فارس و آسیایی باشد و هزینه ای برای ارتقا و بهتر شدن داوری انجام شود.

تهدید سفت و سخت فغانی؛ مصاحبه در خاطرم می‌ماند

پنالتی که نه، همیشه سر اعتراض بود. من برای فرهاد مجیدی احترام قائلم و اکنون مربی شدند و آرزوی موفقیت می‌کنم. زمانی که ایشان بازی میکرد و خیلی دوستان دیگر، حالا دو سه بار او اخراج شد، دو سه بار هادی نوروزی اخراج شد. اکثر سر اعتراض بود. من یک چارچوب دارم که اگر داور مطیع آن نباشد قطعا من هم نمی‌توانم کارم را ادامه دهم و هر وقت اعتراضی هم بوده چه مربی و چه بازیکن اخراج شد.
در مورد کامیابی نیا هم که گفتید در بازی سپاهان فحش دادند و اخراج شدند. هر دو اخراج شدند. فحش دادند خب و بعد اخراج شدند و مصاحبه هم کردند و بازی بعدی هم می‌آید و کنایه می‌اندازد که به او تذکر دادم. متلک انداخت و کارت زرد گرفت و قطعا اگر ادامه می‌داد اخراج می‌شد (بازی نساجی مازندران- پرسپولیس). اما یک چیزی که به تازگی رسم شده مخصوصا در خصوص تیم‌های پرطرفدار، برای اینکه پیش طرفداران خودشان خوب جلوه بدهند بعد از بازی علیه داور حرف می‌زنند و خیلی مسائل دیگر. برای خودم اگر این شکل باشد هیچ وقت از یادم نمی‌رود و آن دوستی و رفاقت و برخورد مثل قبل نخواهد بود.

فحش‌های کمال کامیابی‌نیا و کی‌روش استنلی

بازیکنی که در سطح آماتور فکرش باشد همین است! یکی دو بار ایشان هم نه چند بازیکن دیگر هم به من گفتند که فلان بازیکن فحش می‌دهد. من نمی‌توانم وقتی نشنیدم بیایم کارت قرمز بدهم. دقیقه آخر بازی (سپاهان - پرسپولیس) به قدری رفتار این دو نفر وقیحانه شده بود که جلوی من به یکدیگر فحش می‌دادند، اخراج کردم. البته بین دو نیمه به آن بازیکن (کی‌روش) گفتم که بازیکن حریف می‌گوید فحش می‌دهید و این اصطلاحی که به کار می‌بری در ایران معنی خوبی ندارد ( شاید شما در یک فیلم که نگاه می‌کنید ده بار این کلمه استفاده می‌شود اما در ایران معنای خوبی ندارد) و استفاده نکن. در نهایت در اواخر بازی هر دو به بدترین شکل جلوی من فحش می‌دادند که اخراج شان کردم. اینکه ایشان (کامیابی‌نیا) فکر کند بیاید به من بگوید فلانی فحش خواهر مادر می‌دهد و من تصمیم می‌گیرم این شکلی نیست و داور باید خودش متوجه موضوع شود.

قضاوت در‌ دربی و هجمه‌ها

من به عنوان داور باید همیشه آماده باشم تا بعد از ابلاغ به وظیفه‌ام عمل کنم. هیچ وقت هم نشده ابلاغم را پس بدهم ( جز بازی پرسپولیس - پدیده که واقعا سرماخوردگی شدیدی داشتم). بچه‌های ما الان شرایط قضاوت در دربی را دارند اما این حرف و حدیث‌ها باعث شده تا فکر کنیم بعضی اوقات به زمان قبل برگردیم و داور خارجی بیاوریم. داور خارجی بیاید هر گلی به سر بازی بزند ساک را جمع می‌کند و می‌رود. پرسپولیس مقابل پاختاکور‌، گل حریف دو خطای پشت هم داشت و هم افساید بود و هم خطا اما چه شد؟ چه هجمه‌ای درست شد؟ برای استقلال هم در آسیا همینطور و گل‌شان به اشتباه خطا اعلام شد. عربستان ۹۰ درصد دربی‌هایش را می‌دهد داوران خارجی. باز هم اشتباه هست اما حداقل هزینه‌اش را می‌دهند و داور می‌آید و می‌رود. حالا من شنیدم چند تیم گفتند داور خارجی می‌آوریم، حالا اگر اینقدر مردش هستند داور خارجی بیاورند خیلی هم خوب است. داوران کلاس بالای اروپایی و آمریکای جنوبی مطرح هستند به لیگ برتر خودمان بیایند یک کلاس خوب هم برای داوران ما است.